|
|
1965'ten sonra Türkiye'de gelişen gençlik hareketinin en
önemli önderlerinden ve Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu(THKO)'nun kurucu ve yöneticilerinden
Deniz Gezmiş, 24 Şubat 1947'de Ankara'nın Ayaş ilçesinde doğdu. Öğretmen
bir ailenin çocuğu olması sebebiyle ilk ve ortaöğrenimini çeşitli
kentlerde, liseyi İstanbul'da okudu. 1966'da İstanbul Üniversitesi Hukuk
Fakültesine giren Gezmiş, henüz lise öğrencisiyken sol düşünceyle tanıştı
ve kendini dönemin eylemleri içinde buldu. 1965'te Türkiye İşçi
Partisi(TİP)'nin Üsküdar ilçesine üye oldu. İlk kez 31 Ağustos 1966'da
Ankara'dan İstanbul'a yürüyen Çorum Belediyesi temizlik işçilerinin Taksim
Anıtı'na çelenk koymaları sırasında işçileri destekleyen ve Türk-İş
yöneticilerini protesto eden gösteri sırasında gözaltına alındı. Ardından
19 Ocak 1967'de Türkiye Milli Talabe Federasyonu(TMTF) binasının yedd-i
emine verilmesi sırasında çıkan olaylarda yakalandı ve bir gün sonra iki
arkadaşıyla çıkarıldığı mahkeme tarafından serbest bırakıldı. 22 Kasım
1967'de öğrenci örgütlerinin düzenlediği Kıbrıs Mitingi sırasında Aşık
İhsani ile birlikte ABD bayrağını yaktıkları gerekçesi ile gözaltına alınıp
daha sonra serbest bırakılan Deniz Gezmiş, Hukuk Fakültesi'nde birlikte
okuduğu arkadaşlarıyla birlikte 30 Ocak 1968'de Devrimci Hukuklular
Örgütünü kurdu. 7 Mart 1968'de İÜ Fen Fakültesi konferans salonunda
düzenlenen AIESEC genel kurul toplantısında konuşma yapan Devlet Bakanı
Seyfi Öztürk'ü protesto ettiği için tutuklandı. 2 Mayıs'a kadar tutuklu
kalan Gezmiş, 30 Mayıs'ta 6.Filo'yu protesto ettiği için yargılandı ve
beraat etti. Öğrenci eylemleri içinde etkinliği giderek artan Deniz Gezmiş,
12 Haziran 1968'de İstanbul Üniversitesi'nin işgal edilmesinde önderlik
etti. İşgal Konseyi adına İÜ Senatosu ile Baltalimanı'nda yapılan
görüşmelere katılan öğrenci heyetinin içinde yer aldı; öğrenci haklarının
elde edilip işgalin sona erdirilmesinde etkili oldu. İşgalden kısa bir süre
sonra İstanbula gelen 6.Filo'yu protesto eylemlerinde yer alan Gezmiş, 30
Temmuz'da bu eylemlerden dolayı tutuklandı ve 20 Eylül'de serbest
bırakıldı.
TİP içinde yoğunlaşarak, ayrılıklara ve tartışmalara
yolaçan ideolojik sorunlarda Milli Demokratik Devrim(MDD) görüşünü
benimseyen Deniz Gezmiş, bu görüşün özellikle devrimci öğrenciler arasında
yayılmasında etkili oldu. Ekim 1968'de eylemlerde birlikte olduğu Cihan
Alptekin, Mustafa İlker Gürkan, Mustafa Lütfi Kıyıcı, Cevat Ercişli,
M.Mehdi Beşpınar, Selahattin Okur, Saim Kurul ve Ömer Erim Süerkan'la
birlikte Devrimci Öğrenci Birliği(DÖB)'ni kurdu. 1 Kasım 1968'de TMGT, AÜTB,
ODTÜÖB ve DÖB'ün başlattığı Samsun'dan Ankara'ya Mustafa Kemal Yürüyüşü'nü
düzenledi. Ardından 28 Kasım 1968'de ABD büyükelçisi Kommer'in gelişi
sırasında Yeşilköy Havaalanı'nda düzenlenen protesto gösterileri nedeniyle
tutuklandı ve bir süre sonra serbest bırakıldı. İstanbul Üniversitesi'nde
sağcı güçlerin 16 Mart'ta girişmiş olduğu hareketlere öğrenci kitlesiyle
birlikte karşı koyan Gezmiş , bu eylemi gerekçe gösterilerek 19 Mart'ta
yeniden tutuklanarak 3 Nisan'a kadar hapis yattı. Devamı...
|
